คุณค่าน้ำนมไทย เลือกนมให้ถูก เลือกดื่มอย่างไร?

คุณค่าน้ำนมไทย เลือกนมให้ถูก ดื่มอย่างไร ให้ได้ประโยชน์สูงสุดสำหรับทุกคน

สวัสดีครับผู้ที่สนใจในสุขภาพทุกท่าน จากกระแสบทความเรื่องประโยชน์ของนมที่เผยแพร่ออกไป ทำให้เราเห็นว่าคนไทยใส่ใจเรื่องโภชนาการที่ดีมากครับ วันนี้ผมจะมาสรุปและขยายความ “คุณค่าน้ำนมไทย” ให้ชัดเจนยิ่งขึ้น ตั้งแต่พื้นฐานสารอาหาร ไปจนถึงวิธีการเลือกนมที่เหมาะสมกับร่างกายของแต่ละคน ทั้งนี้เพื่อความสุขของคนไทยทุกคนครับ

1.ฐานรากของสุขภาพ : ทำไมนมจึงยังเป็นแหล่งอาหารสำคัญ

นมวัวยังคงเป็นหนึ่งในอาหารธรรมชาติที่มีคุณค่าโภชนาการสูงที่สุดสำหรับคนทุกวัยทั่วโลก โดยเฉพาะคุณค่าหลัก 3 ประการ ดังนี้

• แคลเซียมและฟอสฟอรัส : นมเป็นแหล่งแคลเซียมที่ร่างกายดูดซึมได้ง่ายที่สุด ซึ่งจำเป็นต่อการ สร้างความสูงในวัยเด็ก และ ป้องกันภาวะกระดูกพรุนในผู้สูงอายุ การดื่มนมจืดวันละ 1-2 แก้ว จึงเป็นการเสริมโครงสร้างกระดูกอย่างสม่ำเสมอ
• โปรตีนคุณภาพสูง : นมมีโปรตีนสมบูรณ์ (Complete Protein) ซึ่งมีกรดอะมิโนจำเป็นครบถ้วน ช่วยเสริมสร้างมวลกล้ามเนื้อ และ กระตุ้นการหลั่งฮอร์โมนเจริญเติบโต (Growth Hormone) ในช่วงวัยเจริญเติบโต
• ปัจจัยเสริมความสูง : เพื่อให้ได้ความสูงตามศักยภาพทางพันธุกรรม ควรดื่มนมควบคู่ไปกับ การนอนหลับที่เพียงพอ (เพื่อกระตุ้น Growth Hormone) และ การออกกำลังกายที่มีแรงกระแทก (เพื่อกระตุ้นการขยายตัวของกระดูก)

2. ภาพรวมตลาด : นมและผลิตภัณฑ์นมที่คนไทยบริโภค

ตลาดผลิตภัณฑ์นมในประเทศไทยมีการแข่งขันสูงและมีมูลค่าหลายหมื่นล้านบาทต่อปี โดยสามารถแบ่งผลิตภัณฑ์หลัก ๆ ที่คนไทยบริโภคได้ดังนี้

2.1 ประเภทผลิตภัณฑ์ที่จำหน่ายในไทย

ผลิตภัณฑ์นมวัวและอนุพันธ์ที่มีจำหน่ายในตลาดไทย ได้แก่:

• นมพร้อมดื่ม (Drinking Milk): แบ่งเป็น นมยูเอชที (UHT), นมพาสเจอร์ไรส์ (Pasteurized) และนมสเตอริไลส์
• นมเปรี้ยวและโยเกิร์ตพร้อมดื่ม (Drinking Yogurt): เป็นกลุ่มที่มีมูลค่าการส่งออกและบริโภคสูง
• โยเกิร์ตแบบถ้วย (Set/Stirred Yogurt): โยเกิร์ตรสธรรมชาติและโยเกิร์ตผลไม้
• นมข้นหวาน/นมข้นจืด (Condensed/Evaporated Milk)
• นมผง (Powder Milk) และผลิตภัณฑ์อื่น ๆ เช่น เนย, ชีส

2.2 สัดส่วนตลาดโดยประมาณ

       แม้ว่านมถั่วเหลืองจะเป็นคู่แข่งสำคัญในตลาด แต่ นมวัว และ นมเปรี้ยว/โยเกิร์ต ยังคงครองส่วนแบ่งหลักในตลาดผลิตภัณฑ์นมทั้งหมดในประเทศไทย (ข้อมูลอ้างอิงช่วงปี 2565 – 2567 โดยประมาณ) ดังรายละเอียดต่อไปนี้

• หมายเหตุ: นม UHT ครองส่วนแบ่งหลัก (กว่า 70%) ในตลาดนมวัวพร้อมดื่มทั้งหมด เนื่องจากความสะดวกในการเก็บรักษาในสภาพอากาศร้อนของไทย ขณะที่นมทางเลือกเฉพาะทาง (เช่น Lactose-Free, A2, Grass-fed) ยังมีสัดส่วนรวมกันไม่สูงนัก แต่เป็นกลุ่มที่กำลังเติบโตสูง

3. ไขข้อสงสัย: อาการไม่สบายท้องหลังดื่มนม (Lactose vs. Allergy)

ปัญหาหลักที่ทำให้คนไทยจำนวนมากเลิกดื่มนมคืออาการไม่สบายท้อง แต่เราต้องแยกความแตกต่างระหว่าง “การแพ้” กับ “การย่อยไม่ได้” ให้ชัดเจนครับ

• ย่อยแลคโตสไม่ได้ (Lactose Intolerance) : เกิดจากร่างกาย ขาดเอนไซม์แลคเตส ทำให้เกิดอาการ ท้องอืด ท้องเสีย ซึ่งเป็นอาการที่พบในผู้ใหญ่เอเชียสูงถึง 70-90% นี่คือปัญหาหลักที่ทำให้คนไทยส่วนใหญ่ไม่สบายท้อง
• แพ้โปรตีนนมวัว (Cow’s Milk Allergy) : เกิดจากระบบภูมิคุ้มกันตอบสนองต่อโปรตีน ทำให้เกิดอาการ ผื่น ลมพิษ ซึ่งอาการผื่นนี้พบได้น้อยกว่าอาการท้องเสีย ท้องอืดมากครับ พบประมาณ 1-3%

ข้อสรุป : อาการท้องอืด ท้องเสียที่พบบ่อยนั้น เป็นเพียงภาวะการย่อยที่บกพร่อง ไม่ใช่การแพ้อันตรายถึงชีวิต ซึ่งมีทางแก้ไขที่ง่ายดายครับ

4. เลือกนมให้ถูกกับร่างกาย : นมแต่ละชนิดต่างกันอย่างไร?

ผู้บริโภคควรให้ความสำคัญในการเลือกซื้อนมมาบริโภค ผู้บริโภคควรให้ความสำคัญในการเลือกซื้อนมมาบริโภค ความรู้พื้นฐานที่ผมนำมาเสนอในตารางข้างล่างนี้จะเป็นแนวทางที่ท่านสามารถนำไปพิจารณาเลือกซื้อนมได้อย่างเหมาะสมกับความต้องการของร่างกาย

ประโยชน์ของโอเมก้า-3 (ในนม Grass-fed): โอเมก้า-3 ช่วยบำรุงสมองและจอประสาทตาในเด็ก และช่วยลดไขมันไตรกลีเซอไรด์ รวมถึงลดการอักเสบในผู้ใหญ่

5. บทสรุป : การจัดการที่ถูกต้องและยั่งยืน

นมวัวทั่วไปของไทยมีมาตรฐานคุณภาพสูง ทั้งในเรื่องโปรตีนและแคลเซียม หากผู้บริโภคสามารถจัดการความเข้าใจผิดและอาการไม่สบายท้องได้ การดื่มนมก็จะเกิดประโยชน์สูงสุด

• การแก้ไขปัญหา : ถ้าท้องเสีย ให้เลือก นมปราศจากแลคโตส ถ้าต้องการไขมันดีเป็นพิเศษ ให้เลือก นม Grass-fed
• การเก็บรักษา : นมพาสเจอร์ไรส์ ต้องแช่เย็นตลอดเวลา ส่วน นม UHT เก็บที่อุณหภูมิห้องได้ แต่เมื่อเปิดแล้วต้องแช่เย็นทันที

สิ่งสำคัญคือการรู้จักร่างกายของตนเอง และ เลือกผลิตภัณฑ์นมที่ ‘ใช่’ เพื่อให้คนไทยสามารถรับคุณค่าจากนมได้อย่างเต็มที่โดยไม่มีอุปสรรคใดๆอีกต่อไปครับผม เมื่อผู้บริโภคสบายใจ ผู้แปรรูปมีความสุขในการผลิตสินค้าดีๆสู่ท้องตลาด เกษตรกรผู้เลี้ยงโคนมก็จะมีอาชีพที่ยั่งยืนเป็นเสาหลักของประเทศไทยตลอดไป สวัสดีครับผม

โดย ศาสตราจารย์เกียรติคุณ ศรเทพ ธัมวาสร Ph.D. อดีตอาจารย์ประจำ ภาควิชาสัตวบาล คณะเกษตร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์